‘มุกดาหาร’ อัญมณีแห่งดวงจันทร์

กลับหน้าหลัก

‘มุกดาหาร’ อัญมณีแห่งดวงจันทร์

นอกจาก ‘มุกดาหาร’ จะเป็นชื่อของจังหวัดริมฝั่งแม่น้ำโขงในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของไทย ยังเป็นชื่อของอัญมณี หนึ่งในเก้าอัญมณีมงคลตามคติความเชื่อที่มีมาแต่โบราณ หรือที่เรียกกันว่า “พลอยนพเก้า” หรือ “พลอยนพรัตน์”*

มุกดาหาร (Moonstone) ที่ยังไม่ผ่านการเจียระไน (ซ้าย) และที่ผ่านการเจียระไนแบบหลังเบี้ย (ขวา)

ภาพจาก: GIA 

ทำความรู้จักมุกดาหาร

มุกดาหาร หรือชื่อในภาษาอังกฤษว่า มูนสโตน (Moonstone) คืออัญมณีในตระกูลเฟลด์สปาร์ (Feldspar) มีค่าความแข็งอยู่ที่ราว 6.0 - 6.5 ตามโมห์สเกล ความพิเศษของอัญมณีชนิดนี้อยู่ที่ปรากฎการณ์ Adularescence หรือการเหลือบแสงสีฟ้า-ขาว อันสวยงามนวลตาดุจพระจันทร์วันเพ็ญซึ่งได้กลายเป็นที่มาของชื่อเรียกพลอยชนิดนี้ 

แหล่งที่สามารถพบมุกดาหารมีด้วยกันหลายแห่ง อาทิ ศรีลังกา อินเดีย เมียนมา เม็กซิโก ออสเตรเลีย มาดากัสการ์ แทนซาเนีย บราซิล สหรัฐอมเริกา สวิตเซอร์แลนด์ เป็นต้น 

มุกดาหารกับความเชื่อ

มุกดาหารเป็นอัญมณีซึ่งเป็นที่รู้จักและมีความเกี่ยวโยงกับวิถีชีวิตความเป็นอยู่และความเชื่อของผู้คนมาอย่างยาวนาน ชาวกรีกและโรมันยุคโบราณเชื่อว่ามุกดาหารเป็นอัญมณีศักดิ์สิทธิ์ที่ถือกำเนิดจากการสาดแสงของดวงจันทร์ มันจึงมีความเกี่ยวข้องเชื่อมโยงและเป็นตัวแทนของดวงจันทร์ และเทพีไดอาน่า

จี้ประดับด้วยมุกดาหาร ไพลิน และเพชร

เครื่องประดับจาก: Cartier

ในอดีตมุกดาหารถูกยกให้เป็นอัญมณีของนักเดินทาง ด้วยความเชื่อที่ว่ามันเป็นเครื่องรางที่จะช่วยปกป้องคุ้มครองให้นักเดินทางแคล้วคลาดจากอันตราย โดยเฉพาะในยามวิกาล ทั้งยังเป็นอัญมณีที่จะช่วยนำพาความโชคดี บันดาลความรัก ความรุ่งเรือง และสติปัญญา มาสู่ผู้ได้ครอบครอง 

นอกจากนี้ ยังมีความเชื่อในเรื่องของการรักษาและบรรเทาอาการป่วยต่างๆ เช่น อาการไข้ โรคที่เกี่ยวกับระบบทางเดินอาหาร และความดันโลหิต อีกทั้งยังช่วยบำบัดอาการทางจิตใจ ลดทอนความขุ่นข้องกังวลใจ และคลายความเครียด ได้อีกด้วย  

มุกดาหาร กลายเป็นอัญมณีที่ได้รับความนิยมอย่างกว้างขวางเมื่อช่วงต้นศตวรรษที่ 20 โดยเฉพาะในเครื่องประดับที่มีการออกแบบในแบบ Art Nouveau ทั้งยังเป็นอัญมณีประจำเดือนเกิดของผู้ที่เกิดเดือนมิถุนายน ร่วมกับไข่มุก และถูกยกให้เป็นตัวแทนของการครบรอบ 13 ปี ในโอกาสสำคัญต่างๆ เช่น วันครบรอบวันแต่งงาน

The Midnight Tiara’ ของเจ้าหญิงแมรี่ แห่งเดนมาร์ก รัดเกล้าซึ่งออกแบบเป็นช่อดอกไม้ 

ส่วนดอกไม้ตกแต่งด้วยมุกดาหาร และเพชร ใบไม้ทำจากทองขาว ทองชมพู และเงินรมดำ

ภาพจาก: The Royal Order of Sartorial Splendor

ยิ่งไปกว่านั้น มุกดาหารยังถูกเลือกให้เป็นหนึ่งในอัญมณีที่ประดับบน The Midnight Tiara รัดเกล้าองค์โปรดของเจ้าหญิงแมรี่ แห่งเดนมาร์ก อีกด้วย

ศูนย์ข้อมูลอัญมณีและเครื่องประดับ

สถาบันวิจัยและพัฒนาอัญมณีและเครื่องประดับแห่งชาติ (องค์การมหาชน)

--------------------------------------------------------------

ข้อมูลอ้างอิง:

*นพเก้า หรือ นพรัตน์ ประกอบด้วย เพชร ทับทิม มรกต บุษราคัม โกเมน ไพลิน มุกดาหาร เพทาย และไพฑูรย์

1. Jewels for Me. Moonstone Meaning, Powers and History. Retrieved on 18 April 2020 from https://www.jewelsforme.com/gem_and_jewelry_library/moonstone

2. GIA. Gem Encyclopedia: Moonstone. Retrieved on 18 April 2020 from https://www.gia.edu/moonstone

3. The Court Jeweller. (7 April 2016). The Midnight Tiara. Retrieved on 18 April 2020 from http://www.thecourtjeweller.com/2016/04/the-midnight-tiara.html

*** กรุณาอ้างอิง “ศูนย์ข้อมูลอัญมณีและเครื่องประดับ สถาบันวิจัยและพัฒนาอัญมณีและเครื่องประดับแห่งชาติ (องค์การมหาชน)” ทุกครั้ง เมื่อนำบทความนี้ไปเผยแพร่ต่อ