
ด้วยฮ่องกงเป็นศูนย์กลางการค้าอัญมณีและเครื่องประดับรายใหญ่ของโลกจากการเป็นประเทศปลอดภาษี สินค้าอัญมณีและเครื่องประดับที่ฮ่องกงนำเข้าส่วนมากจึงถูกส่งออกต่อไปจำหน่ายยังประเทศต่างๆ ทั่วโลก นอกเหนือจากการบริโภคภายในประเทศ ส่งผลให้ฮ่องกงก้าวขึ้นมาเป็นผู้นำเข้าสินค้านี้มากเป็นอันดับหนึ่งของโลกนับตั้งแต่ปี 2555 แซงหน้าอินเดีย สหราชอาณาจักร และสหรัฐอเมริกา ตามลำดับ จนมีมูลค่าการนำเข้าสูงถึง 136.74 พันล้านเหรียญสหรัฐ ในปี 2556 หรือคิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 26.47 ของมูลค่าการนำเข้าสินค้านี้โดยรวมทั่วโลก ขณะที่ในช่วงระหว่างเดือนมกราคม-สิงหาคม 2557 มีการนำเข้าอัญมณีและเครื่องประดับจากทั่วโลกเป็นมูลค่า 64.30 พันล้านเหรียญสหรัฐ โดยฮ่องกงนำเข้าสินค้านี้จากไทยด้วยมูลค่า 742.98 ล้านเหรียญสหรัฐ เพิ่มขึ้นร้อยละ 7.05 เมื่อเทียบกับช่วง 8 เดือนแรกของปี 2556 หรือคิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 1.16 ของมูลค่าการนำเข้าสินค้านี้โดยรวมของฮ่องกง
จากสถานการณ์ความรุนแรงจากปัญหาทางการเมืองในฮ่องกง ที่เกิดการชุมนุมประท้วงของกลุ่มเรียกร้องประชาธิปไตยขึ้นในพื้นที่เศรษฐกิจสำคัญของประเทศตั้งแต่ช่วงปลายเดือนกันยายนที่ผ่านมาจวบจนปัจจุบันนั้น ได้ส่งผลกระทบต่อธุรกิจการค้าปลีกของฮ่องกง โดยธนาคาร ANZ ได้ประเมินว่าอาจส่งผลให้ยอดการค้าปลีกสูญเสียไปกว่า 2 พันล้านเหรียญฮ่องกง อีกทั้งยังอาจส่งผลกระทบต่อผู้ส่งออกสินค้าอัญมณีและเครื่องประดับไทยไปยังประเทศนี้ด้วยเช่นกัน เนื่องจากฮ่องกงเป็นประเทศผู้นำเข้าสินค้าอัญมณีและเครื่องประดับรายสำคัญของไทยเพื่อนำไปจำหน่ายต่อยังร้านค้าปลีกภายในประเทศ และเป็นฐานกระจายสินค้าส่งต่อไปยังประเทศอื่นๆ ด้วย ฉะนั้น การประท้วงที่ยังดำเนินอยู่ซึ่งครอบคลุมช่วงเทศกาลวันหยุดยาวของจีนที่เรียกว่าสัปดาห์ทอง หรือ Golden Week ซึ่งโดยปกติเป็นช่วงที่นักท่องเที่ยวจีนฐานะดีจำนวนมากมักเข้าไปจับจ่ายใช้สอยซื้อสินค้าในฮ่องกง แต่เหตุการณ์ประท้วงที่เกิดขึ้นในครั้งนี้ทำให้ชาวจีนจำนวนไม่น้อยยกเลิกการเดินทางเข้าไปในฮ่องกง ทำให้ผู้ประกอบการในฮ่องกงเสียโอกาสทางการค้า และรายได้จากการปิดร้านค้าในพื้นที่เศรษฐกิจสำคัญ ซึ่งหากสถานการณ์ประท้วงยังยืดเยื้อต่อไปและมีความรุนแรงมากขึ้นอาจส่งผลให้เศรษฐกิจของฮ่องกงหดตัวลงในไตรมาสสุดท้ายของปีนี้ และอาจนำไปสู่การชะลอการนำเข้าสินค้าจากไทยจนกว่าสถานการณ์ในประเทศจะคลี่คลายลง
ทั้งนี้ จากประเด็นดังกล่าวมีผลกระทบต่อผู้ส่งออกไทยมากน้อยเพียงใดนั้น จากการสัมภาษณ์ผู้คร่ำวอดในอุตสาหกรรมอัญมณีและเครื่องประดับไทย คุณภูเก็ต คุณประภากร นายกสมาคมผู้ค้าอัญมณีและเครื่องประดับจันทบุรี ให้ความเห็นว่า “ขณะนี้การส่งออกพลอยสียังไม่ได้รับผลกระทบจากสถานการณ์ประท้วงในฮ่องกง แต่หากสถานการณ์ยืดเยื้อและรุนแรงขึ้น ก็อาจจะส่งผลกระทบบ้าง โดยสามารถจำแนกผลกระทบที่ได้รับออกเป็นสองส่วนตามลักษณะการจำหน่าย คือ ในส่วนของสินค้าที่ส่งออกต่อไปยังจีนและประเทศอื่นๆ จะไม่มีผลกระทบต่อการนำเข้าสินค้าจากไทย เพราะด้วยพื้นฐานด้านโลจิสติกส์ที่แข็งแกร่งของฮ่องกงจะช่วยให้สามารถบริหารจัดการส่งออกสินค้าต่อไปได้โดยไม่มีปัญหาติดขัด แต่สำหรับสินค้าที่นำเข้าไปเพื่อกระจายต่อร้านค้าปลีกเครื่องประดับในประเทศ ซึ่งลูกค้าส่วนใหญ่เป็นนักท่องเที่ยวต่างชาติ โดยเฉพาะชาวจีนที่อาจจะยกเลิกการเดินทางเข้าฮ่องกงในช่วงนี้ ก็จะส่งผลให้ยอดค้าปลีกอัญมณีและเครื่องประดับภายในประเทศลดลงได้”
ขณะที่อีกมุมมองหนึ่ง คุณจีรกิตติ ตังคธัช นายกสมาคมผู้ผลิตอัญมณีและเครื่องประดับไทย และนายกสมาคมผู้ประกอบการเจียระไนเพชร ให้ข้อมูลว่า “ในขณะนี้บริษัทเริ่มได้รับผลกระทบแล้ว แม้ว่าปัจจุบันผู้นำเข้าฮ่องกงจะยังไม่ยกเลิกคำสั่งซื้อสินค้าที่ได้สั่งไปก่อนหน้าที่มีการชุมนุมประท้วง หากแต่ได้ขอให้ชะลอการส่งสินค้าออกไปก่อนอย่างไม่มีกำหนด ซึ่งถ้าหากสถานการณ์ชุมนุมยังยืดเยื้อเป็นเวลายาวนานมากขึ้น ก็มีแนวโน้มสูงที่บริษัทนำเข้าในฮ่องกงจะยกเลิกคำสั่งซื้อ รวมถึงจะยังไม่สั่งซื้อสินค้าใหม่จนกว่าเหตุการณ์ในประเทศจะสงบลง”
ฉะนั้น ผู้ประกอบการจึงควรจับตาสถานการณ์การประท้วงในฮ่องกง และเฝ้าระวังถึงผลกระทบที่อาจส่งผลต่อการนำเข้าสินค้าไปยังประเทศนี้อย่างใกล้ชิด พร้อมทั้งวางแผนกลยุทธ์การดำเนินธุรกิจอย่างรัดกุม เตรียมแผนสำรองสำหรับเหตุการณ์ที่อาจเกิดขึ้นโดยไม่คาดคิด หรืออาจเจรจาหาลู่ทางแก้ไขปัญหากับคู่ค้าหรือผู้นำเข้าหากมีการชะลอหรือระงับคำสั่งซื้อสินค้า เพื่อรับมือกับผลกระทบต่อภาคการค้าปลีกในฮ่องกงหากเหตุการณ์นี้บานปลายขยายความรุนแรงในวงกว้างมากขึ้น
ศูนย์ข้อมูลอัญมณีและเครื่องประดับ
สถาบันวิจัยและพัฒนาอัญมณีและเครื่องประดับแห่งชาติ (องค์การมหาชน)
6 ตุลาคม 2557
ข้อมูลอ้างอิง:
1) “Pro-democracy protests hit Hong Kong's core retail sector”, Channel NewsAsia (5 ตุลาคม 2557)
2) “Hong Kong protests may cost retailers HK$2bn says ANZ bank”, BBC NEWs (3 ตุลาคม 2557)
3) Global Trade Atlas