การปรับปรุงคุณภาพเส้นใยพืช
หนังสือเทคโนโลยีและนวัตกรรมเพื่อการพัฒนาเส้นใยธรรมชาติจากพืช มีเป้าประสงค์ให้เป็นหนังสือวิชาการให้ความรู้กับผู้ประกอบการในอุตสาหกรรมสิ่งทอและผู้สนใจในเรื่องของการนำวัตถุดิบทางเกษตรมาพัฒนาเป็นเส้นใยธรรมชาติสำหรับใช้ในอุตสาหกรรมสิ่งทอ โดยแบ่งเนื้อหาออกเป็น 4 เล่ม คือ 1. การปรับปรุงคุณภาพเส้นใยพืช 2. เซลลูโลสประดิษฐ์จากชานอ้อย 3. การปั่นด้ายใยสั้นชนิดยาวจากพืช และ 4. ผ้าไม่ทอจากใยธรรมชาติ
คำนำ
การปรับปรุงคุณภาพเส้นใยพืช (Refining Plant Fiber) เป็นขั้นตอนสำคัญในการแก้ไขปัญหาการนำเส้นใยธรรมชาติมาใช้ประโยชน์ ซึ่งเนื้อหาเกี่ยวกับการปรับปรุงคุณภาพเส้นใยพืช มุ่งเน้นการให้ความรู้และแนวทางในการพัฒนาคุณภาพสิ่งทอต้นน้ำที่มีสมบัติเฉพาะตัวของเส้นใยที่ธรรมชาติสร้างขึ้น เพื่อเป็นแนวทางการพัฒนาผลิตภัณฑ์สิ่งทอที่มีจุดแข็งของสินค้าสิ่งทอและแฟชั่นในอนาคต สามารถสร้างสรรค์คุณค่าและความแตกต่างของสิ่งทอให้มีความหลากหลาย ในการปรับปรุงคุณภาพเส้นใย จะช่วยให้ได้เส้นด้ายและผืนผ้าที่มีคุณภาพและแก้ไขปัญหาการผลิตเส้นด้ายจากเส้นใยพืช กรรมวิธีที่ใช้ในการพัฒนาคุณภาพเส้นใยพืชประกอบด้วย กระบวนการทางเชิงกล กระบวนการทางเคมี กระบวนทางชีวภาพ และกระบวนการทางเชิงกลเคมี แต่ละกระบวนการจะช่วยให้เส้นใยพืช มีขนาดเล็กลงหรือมีความละเอียดและอ่อนนุ่มขึ้น และ จะช่วยให้องค์ประกอบทางเคมีและสมบัติทางกายภาพของเส้นใยมีคุณภาพและใช้ประโยชน์ได้ดีขึ้น นอกจากนี้ในด้านการใช้ประโยชน์เส้นใยพืชที่ผ่านการปรับปรุงคุณภาพ มีกรณีศึกษาหลายกรณี อาทิ การพัฒนาเสื้อผ้าจากเส้นใยจากใบข้าวโพด การพัฒนาเส้นด้ายจากเส้นใยเปลือกมะพร้าว และเส้นด้ายจากเส้นใยใบสับปะรดผสมฝ้าย ซึ่งถือเป็นการเพิ่มคุณภาพและสมบัติที่พึงประสงค์ให้กับเส้นด้ายตามลักษณะและสมบัติของเส้นใย สามารถสร้างมูลค่าเพิ่ม และสมบัติเด่น ผิวสัมผัส อัตลักษณ์หรือคุณค่า และลดต้นทุนการผลิต สามารถนำมาต่อยอดการออกแบบและสร้างสรรค์สิ่งทอ อาทิ ผลิตภัณฑ์เสื้อผ้าแฟชั่น หมวก กระเป๋า รองเท้า และผลิตภัณฑ์เคหะสิ่งทอ ยิ่งไปกว่านั้น การนำเส้นใยไปใช้ประโยชน์อย่างมีแนวคิดการพัฒนาผลิตภัณฑ์สิ่งทอที่มีคุณสมบัติพิเศษ (functional textiles) และสิ่งทอเทคนิค (technical textiles) ถือเป็นประโยชน์ที่จะได้รับจากการใช้วัสดุธรรมชาติ สร้างจิตสำนึกต่อธรรมชาติ ซึ่งรวมไปถึงการมีจิตสำนึกต่อสิ่งมีชีวิตทุกชนิดที่อาจจะได้รับผลกระทบ พืชเศรษฐกิจในอนาคตอาจเป็นพืชเพื่อการผลิตสิ่งทอป้องกันเชื้อโรค สิ่งทอเพื่อการกีฬา สิ่งทอเพื่อสุขภาพ และผลิตภัณฑ์สิ่งทอทางเทคนิค อีกทั้งเพื่อการผลิตสินค้าที่ตอบสนองความต้องการของตลาด ถือเป็นแนวทางการพัฒนาเส้นใยธรรมชาติสู่ความเป็นผู้นำสิ่งทออาเซียน ยกระดับการพัฒนาอุตสาหกรรมสิ่งทอสู่เชิงพาณิชย์ และต่อยอดออกแบบสิ่งทอสร้างสรรค์มุ่งสู่ผลงานที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมได้อย่างยั่งยืนต่อไป
สาคร ชลสาคร
สาขาวิชาสิ่งทอและเครื่องนุ่งห่ม คณะเทคโนโลยีคหกรรมศาสตร์
มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี
กันยายน 2559